Κοινωνικές Παροχές
Τρίτη ηλικία
Όλοι οι άνθρωποι ανεξάρτητα από φύλο, ηλικία ή ανάγκη υποστήριξης έχουν το δικαίωμα να απολαμβάνουν τα αναφαίρετα και θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα και ελευθερίες. Στο πλαίσιο αυτό, η ηλικία δε μπορεί και δεν πρέπει να αποτελεί αφορμή για επιβολή περιορισμών στην απόλαυση του δικαιώματός τους να διάγουν μια αξιοπρεπή και ανεξάρτητη ζωή και να συμμετέχουν στον κοινωνικό και πολιτιστικό βίο.
Η τρίτη ηλικία είναι μια περίοδος εξίσου δημιουργική, παραγωγική και δυναμική στη ζωή των ανθρώπων.
Οι ηλικιωμένοι πρέπει να λαμβάνουν απρόσκοπτα όλα τα κατοχυρωμένα δικαιώματά τους (συντάξεις, ιατρική περίθαλψη, διαμόρφωση περιβαλλόντων χώρων σύμφωνα και με τις δικές τους ανάγκες κτλ). Ορισμένες δυνατότητες που δίνονται σε ανθρώπους της τρίτης ηλικίας είναι: ταξίδια εντός ή εκτός της χώρας ανάλογα με την οικονομική δυνατότητα του καθένα, ενασχόληση με τις τέχνες ή άλλα πολιτιστικά, ενασχόληση με την πολιτική ακόμα και σε επίπεδο χωριού ή κοινότητας, συμμετοχή σε συλλόγους, ιδρύματα, οργανώσεις όχι μόνο ως μέλος αλλά με ενεργό ρόλο, εκμάθηση συγκεκριμένης γνώσης, δοκιμή εναλλακτικών τρόπων διασκέδασης, φροντίδα εξωτερικού εαυτού, άθληση και την διατήρηση κοινωνικών επαφών.
Ευρωπαϊκός Χάρτης δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των ηλικιωμένων που χρειάζονται μακροχρόνια φροντίδα και βοήθεια
Η Ευρωπαϊκή Ένωση αναγνωρίζει και σέβεται τα δικαιώματα των ηλικιωμένων ανθρώπων, οι οποίοι είναι πιθανότερο να βασιστούν σε άλλους για φροντίδα, «να ζήσουν μια ζωή με αξιοπρέπεια και ανεξαρτησία και να συμμετέχουν στην κοινωνική και πολιτισμική ζωή» και έχει συνταχθεί ο Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ, άρθρο 25.
Συνοπτικά ο Χάρτης στοχεύει να γίνει ένα κείμενο αναφοράς που θα καθορίζει τις θεμελιώδεις αρχές και δικαιώματα που είναι απαραίτητα για την ευημερία όλων όσων εξαρτώνται από άλλους για την υποστήριξη και τη φροντίδα τους λόγω ηλικίας, νόσου ή αναπηρίας.
Αναφέρονται συνοπτικά στον Χάρτη τα εξής δικαιώματα:
-
Δικαίωμα στην αξιοπρέπεια, τη σωματική και πνευματική ευεξία την ελευθερία και την ασφάλεια Καθώς γερνάτε και ίσως εξαρτάτε από άλλους για την υποστήριξη και τη φροντίδα σας, εξακολουθείτε να έχετε το δικαίωμα να απαιτείτε από τους άλλους να σέβονται την ανθρώπινη αξιοπρέπειά σας, τη σωματική και πνευματική ευεξία σας, την ελευθερία και την ασφάλειά σας.
-
Δικαίωμα αυτοπροσδιορισμού Καθώς γερνάτε και ίσως εξαρτάστε από άλλους για την υποστήριξη και την φροντίδα σας, εξακολουθείτε να έχετε το δικαίωμα να σέβονται οι άλλοι τις επιθυμίες σας και να παίρνετε εσείς αποφάσεις για τη ζωή σας. Το δικαίωμα αυτό ισχύει επίσης και για κάθε άτομο της επιλογής σας.
-
Δικαίωμα στην προσωπική ζωή Καθώς γερνάτε και ίσως εξαρτάστε από άλλους για την υποστήριξη και την φροντίδα σας, εξακολουθείτε να έχετε το δικαίωμα να σέβονται και να διαφυλάσσουν την προσωπική σας ζωή και τις προσωπικές σας σχέσεις.
-
Δικαίωμα σε εξατομικευμένη φροντίδα υψηλής ποιότητας Καθώς γερνάτε και ίσως εξαρτάστε από άλλους για την υποστήριξη και την φροντίδα σας, εξακολουθείτε να έχετε το δικαίωμα σε φροντίδα, υποστήριξη και θεραπεία υψηλής ποιότητας, που θα προστατεύουν την υγεία σας και θα είναι εξατομικευμένες, ώστε να ανταποκρίνονται στις προσωπικές σας ανάγκες και επιθυμίες.
-
Δικαίωμα σε εξατομικευμένες πληροφορίες, συμβουλές και συγκατάθεση κατόπιν ενημέρωσης Καθώς γερνάτε και ίσως εξαρτάστε από άλλους για την υποστήριξη και την φροντίδα σας, εξακολουθείτε να έχετε το δικαίωμα να αναζητείτε και να λαμβάνετε εξατομικευμένες πληροφορίες και συμβουλές σχετικά με όλες τις υπάρχουσες επιλογές όσον αφορά στη φροντίδα, υποστήριξη και περίθαλψή σας, ούτως ώστε να λαμβάνετε αποφάσεις βασισμένες σε σωστή ενημέρωση.
-
Δικαίωμα σε συνεχή επικοινωνία, κοινωνική συμμετοχή και πολιτιστικές δραστηριότητες Καθώς γερνάτε και ίσως εξαρτάστε από άλλους για την υποστήριξη και την φροντίδα σας, εξακολουθείτε να έχετε το δικαίωμα να αλληλεπιδράτε με άλλους ανθρώπους και να συμμετέχετε στην πολιτική ζωή, στη διά βίου μάθηση και στις πολιτιστικές δραστηριότητες.
-
Δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης και την ελευθερία της σκέψης/συνείδησης: πεποιθήσεις, πολιτισμός και θρησκεία Καθώς γερνάτε και ίσως εξαρτάστε από άλλους για την υποστήριξη και την φροντίδα σας, εξακολουθείτε να έχετε το δικαίωμα να ζείτε σύμφωνα με τα πιστεύω σας, τις δοξασίες σας και τις αξίες σας.
-
Δικαίωμα στην παρηγορητική αγωγή και υποστήριξη, στον σεβασμό και την αξιοπρέπεια κατά τα τελευταία στάδια της ζωής και τον θάνατο Έχετε το δικαίωμα να πεθάνετε αξιοπρεπώς και σύμφωνα με τις επιθυμίες σας, μέσα στα όρια που καθορίζει η εθνική νομοθεσία της χώρας διαμονής σας.
-
Δικαίωμα πρόσβασης σε ένδικα μέσα Καθώς γερνάτε και ίσως εξαρτάστε από άλλους για την υποστήριξη και την φροντίδα σας, εξακολουθείτε να έχετε το δικαίωμα να έχετε πρόσβαση σε ένδικα μέσα σε περίπτωση κακομεταχείρισης, κακοποίησης ή παραμέλησης.
Προγράμματα για ηλικιωμένους
Οι κρατικοί φορείς προβλέπουν για τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, δομές και δράσεις υποστήριξης, φροντίδας, ενδυνάμωσης και τόνωσης της αυτοπεποίθησης καθώς και ενίσχυσης του αισθήματος ανεξαρτησίας, αυτάρκειας, προσφοράς και κοινωνικής συμμετοχής.
Ανάλογα με το πρόγραμμα για την Τρίτη Ηλικία που έχει κάθε Δήμος μπορείτε να βρείτε τα παρακάτω διαθέσιμα:
Μονάδες Φροντίδας Ηλικιωμένων (ΜΦΗ)
Παρέχουν υπηρεσίες δευτεροβάθμιας κοινωνικής φροντίδας και παρέχονται κυρίως από δημόσιους φορείς και από Νομικά πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου. Ο κεντρικός προσανατολισμός των ΜΦΗ είναι θεραπεία και αποκατάσταση σωματικής και πνευματικής ψυχικής νόσου ή αναπηρίας καθώς και η καταπολέμηση των συνεπειών του κοινωνικού αποκλεισμού. Στις μονάδες αυτές παρέχεται περίθαλψη σε ηλικιωμένα άτομα που διαβιούν μόνα τους ή δεν αυτοεξυπηρετούνται. Στόχος τους είναι η εξασφάλιση στους ηλικιωμένους αξιοπρεπών συνθηκών διαβίωσης, η ρύθμιση των προβλημάτων υγείας τους και η διατήρηση τους ως ενεργά κοινωνικά μέλη.
Λέσχες φιλίας
Οι Λέσχες Φιλίας είναι χώροι που μπορούν ηλικιωμένοι να αναζητήσουν ανθρώπινη ζεστασιά, επαφή με συνομηλίκους, κοινωνική υποστήριξη και ψυχαγωγία. Το πρόγραμμα προβλέπει επίσης δημιουργική απασχόληση, εργοθεραπεία, φυσιοθεραπεία, ημερήσιες εκδρομές, επισκέψεις σε πολιτιστικούς χώρους. Στόχος τους είναι εξοικείωση των ηλικιωμένων με τα προβλήματα της τρίτης ηλικίας, η προσαρμογή τους στις καινούργιες συνθήκες ζωής, η ομαλή συνύπαρξη με τους νεώτερους και η παροχή ενός υποστηρικτικού περιβάλλοντος ιδίως σε ανθρώπους που δεν έχουν οικονομικά μέσα η οικογένεια να τους φροντίσει.
Οι Λέσχες Φιλίας λειτουργούν σε επίπεδο συνοικίας και γειτονιάς για να προσφέρουν υπηρεσίες στα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. Είναι χώροι όπου οι ηλικιωμένοι μπορούν να αναζητήσουν ανθρώπινη ζεστασιά, κοινωνική υποστήριξη, επαφή με συνομήλικους, ενημέρωση, ψυχαγωγία.
Το πρόγραμμα των Λεσχών Φιλίας περιλαμβάνει
δημιουργική απασχόληση, εργοθεραπεία, φυσιοθεραπεία, επισκέψεις σε πολιτιστικούς χώρους, καλλιτεχνικές δραστηριότητες, ημερήσιες εκδρομές και περιπάτους.
Στόχος των Λεσχών Φιλίας είναι η εξοικείωση των ηλικιωμένων με τα προβλήματα της τρίτης ηλικίας, η προσαρμογή τους στις καινούργιες συνθήκες ζωής, η ομαλή συνύπαρξή τους με νεότερους και η παροχή ενός υποστηρικτικού περιβάλλοντος, ιδίως σε ανθρώπους που δεν έχουν τα οικονομικά μέσα ή οικογένεια να τους φροντίσει.Οι ηλικιωμένοι έχουν την ευκαιρία να συμμετάσχουν σε πολιτιστικές εκδηλώσεις των Λεσχών Φιλίας αλλά και να επισκεφθούν δωρεάν μουσεία και πολιτιστικούς χώρους και να παρακολουθήσουν εκδηλώσεις μαζικής εστίασης και ψυχαγωγίας.Επίσης έχουν τη δυνατότητα να ενημερωθούν για ζητήματα που άπτονται των αναγκών και των ενδιαφερόντων τους μέσω ειδικών προγραμμάτων, Το προσωπικό των Λεσχών Φιλίας απαρτίζουν κοινωνικοί λειτουργοί, φυσιοθεραπευτές, νοσηλευτές, διοικητικοί υπάλληλοι, βοηθητικό και τεχνικό προσωπικό.
Πρόγραμμα "Βοήθεια στοΣπίτι"
Το πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι» αποτελεί εναλλακτική προσέγγιση στην φροντίδα του ηλικιωμένου και σχεδιάσθηκε από το Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας.
Σύμφωνα μ' αυτό το πρωτοποριακό πρόγραμμα ο ηλικιωμένος φροντίζεται στην κοινότητα, κοντά στο οικείο του περιβάλλον, ελαχιστοποιώντας έτσι την πιθανότητα κοινωνικού του αποκλεισμού με την τυχών εισαγωγή του σε ίδρυμα, όταν δεν υπάρχει οικογένεια ή αυτή πάψει να ενδιαφέρεται.
Σκοπός του προγράμματος
Σκοπός του προγράμματος είναι η παροχή εξειδικευμένων υπηρεσιών, η παραμονή των ηλικιωμένων στο φυσικό και κοινωνικό τους περιβάλλον, η διατήρηση της συνοχής της οικογένειας του ηλικιωμένου και η βελτίωση της ποιότητας ζωής του.Σε ποιους απευθύνεταιΤο πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι» για την Τρίτη Ηλικία απευθύνεται σε:Μοναχικά ηλικιωμένα άτομα.Ηλικιωμένους που δεν μπορούν να αυτοεξυπηρετηθούν πλήρως και χρειάζονται ιδιαίτερη φροντίδα (κινητικά προβλήματα, γεροντική άνοια, μειωμένη όραση, μελαγχολία κ.α.).Ηλικιωμένα άτομα χωρίς επαρκείς οικονομικούς πόρους, που το εισόδημα τους δεν τους επιτρέπει να εξασφαλίσουν τις υπηρεσίες που έχουν ανάγκη.
Προσωπικό που απασχολείται είναι:
Κοινωνική Λειτουργός
Νοσηλεύτρια
Οικογενειακή Βοηθός
Παρεχόμενες Υπηρεσίες
Κοινωνικός Λειτουργός
Πλήρης καταγραφή και μελέτη των αναγκών των ηλικιωμένων που ζουν στο σπίτι.Παροχή συμβουλευτικής και ψυχολογικής στήριξης σε θέματα που απασχολούν τον ηλικιωμένο.Πληροφορίες για τα δικαιώματα και ενημέρωση των εξυπηρετούμενων (για ασφαλιστικά θέματα, συνταξιοδοτικά , προνοιακά κ.α.) από Κοινωνικό Λειτουργό.Συνεργασία με άλλους φορείς (Κ.Φ.Υ. , Κοινωνική Πρόνοια, Νοσοκομείο, ΙΚΑ, ΤΕΒΕ, ΟΓΑ, Ερυθρός Σταυρός κ.α.).
Νοσηλεύτρια
Παροχή πρωτοβάθμιας νοσηλευτικής φροντίδας και συμβουλευτική σε θέματα υγείας του ηλικιωμένου από εξειδικευμένη νοσηλεύτρια. Η Νοσηλευτική φροντίδα αφορά την μέτρηση της αρτηριακής πίεσης, σφυγμών , έλεγχος σακχάρου του αίματος, αλλαγή και τοποθέτηση ουροκαθετήρα, αιμοληψίες και μεταφορά αίματος και ούρων στο Νοσοκομείο.Καταγραφή της φαρμακευτικής αγωγής του ηλικιωμένου και παρακολούθηση τήρησης της σωστής λήψης αυτών.Εκπαίδευση των ηλικιωμένων και της οικογένειας όταν υπάρχουν προβλήματα σακχαρώδη διαβήτη ή υψηλής πίεσης κ.α.Συνταγογραφία, περιποίηση κατακλύσεων, συνοδεία του ηλικιωμένου στο γιατρό, ενεσοθεραπεία κ.α.
Οικογενειακή Βοηθός
Καθαριότητα του σπιτιού, βοήθεια στην ατομική υγιεινή και φροντίδα του ηλικιωμένου.Ελαφρύ μαγείρεμα, πληρωμή λογαριασμών, διάφορα ψώνια, αγορά φαρμάκων.Συντροφιά στον ηλικιωμένο, συζήτηση μαζί του, συντροφιά στον ασθενή ηλικιωμένο που νοσηλεύεται στο Νοσοκομείο.
Οίκοι ευγηρίας/Μονάδες φροντίδας ηλικιωμένων
Χώροι του δημοσίου ή και ιδιωτικοί για την ψυχική, σωματική και πνευματική ευεξία των ηλικιωμένων αλλά και των συγγενών τους. Πλήρης φροντίδα και παρακολούθηση μόνιμη ή προσωρινή, ατόμων προχωρημένης ηλικίας αυτοεξυπηρετούμενων ή μη καθώς και ατόμων με χρόνια νοσήματα που χρειάζονται 24 ωρη επίβλεψη.
ΚΑΠΗ - Κέντρα ανοιχτής προστασίας ηλικιωμένων
Τα ΚΑΠΗ πρωτοεμφανίστηκαν στον Ελληνικό χώρο του 1979 όταν η Διεύθυνση Προστασίας Ηλικιωμένων του Υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας κάλεσε τον Όμιλο Εθελοντών και ζήτησε την συνεργασία του στην δημιουργία ενός Πειραματικού Κέντρου Ανοιχτής Εξωιδρυματικής προστασίας Ηλικιωμένων.
Το πρωτίστης σημασίας σημείο στην έννοια της ανοιχτής προστασίας των ηλικιωμένων είναι η παραμονή τους στην Κοινότητα και σε ό,τι συμπεριλαμβάνεται μέσα σε αυτήν: στο οικείο περιβάλλον της οικογένειας, της γειτονιάς, του φιλικού περίγυρου. Φαινόμενα όπως η "ασυλοποιήση" και ο "ιδρυματισμός" και πολλές φορές η "κατάθλιψη", έκαναν επιτακτική την ανάγκη προστασίας και παραμονής της Τρίτης ηλικίας στον φυσικό της χώρο μακριά από τον απρόσωπο χαραχτήρα των Ιδρυμάτων κλειστής περίθαλψης και άλλης μορφής ασύλων.
Στα πλαίσια αυτά, σκοπός των ΚΑΠΗ είναι:
H πρόληψη βιολογικών, ψυχολογικών και κοινωνικών προβλημάτων των ηλικιωμένων, ώστε να παραμείνουν αυτόνομα, ισότιμα και ενεργά μέλη του κοινωνικού συνόλου.
H διαφώτιση και η συνεργασία του κοινωνικού συνόλου και των ειδικών φορέων σχετικά με τα προβλήματα και τις ανάγκες των ηλικιωμένων.
Η έρευνα θεμάτων σχετικά με τους ηλικιωμένους. Πολύ σημαντική τομή σε αυτό το τρίτο σημείο είναι η πρόληψη όπου αυτή διακρίνεται σε:πρωτογενή (εμβολιασμοί, συμβουλές για την αποφυγή ατυχημάτων)δευτερογενή (ιατρικές εξετάσεις που έχουν σκοπό την έγκαιρη διάγνωση, ώστε να αποφευχθεί η μακροχρόνια πολλές φορές θεραπεία)
Η πρόληψη είναι μια αξιόλογη προσέγγιση της τρίτης ηλικίας όπου οι ηλικιωμένοι δεν αντιμετωπίζονται ως άνθρωποι που έχουν ολοκληρώσει τον ανθρώπινο κύκλο της ζωής τους αλλά ως πρόσωπα με ιδιαίτερες ανάγκες περίθαλψης και προστασίας στην δεδομένη αυτή φάση της ζωής τους.
Οι υπηρεσίες που τα ΚΑΠΗ προσφέρουν είναι:Κοινωνική Εργασία στους ίδιους και στο άμεσο περιβάλλον.
Φροντίδα και οδηγίες για Ιατροφαρμακευτική και N οσοκομειακή περίθαλψη.
Φυσικοθεραπεία.
Εργοθεραπεία.
Λειτουργία ομάδων αυτενέργειας των μελών των ΚΑΠΗ που βοηθούν τα μέλη σε δραστηριοποιήση.
Επιμόρφωση, διαλέξεις, μελέτη θεμάτων, επισκέψεις σε Μουσεία και Αρχαιολογικούς χώρους.
Συμμετοχή σε θερινές κατασκηνώσεις.
Οργανωμένη ψυχαγωγία με πούλμαν.Βοήθεια στο σπίτι για άτομα που έχουν ανάγκη εξυπηρέτησης.
Εντευκτήριο (coffee-shop) όπου προσφέρονται ροφήματα/αναψυκτικά σε τιμές κόστους όπου η συντροφιά και η συνεύρεση με άλλα μέλη έχουν τον πρώτο ρόλο.
Το προσωπικό των ΚΑΠΗ είναι:Koινωνικός Λειτουργός (Προισταμένη Αρχή του ΚΑΠΗ)Επισκέπτης/ια Υγείας - Νοσηλευτής/ιαΕργοθεραπευτής/ιαΦυσικοθεραπευτής/ια.Οικογενειακός Βοηθός
ΚΗΦΗ-Κέντρα Ημερήσιας Φροντίδας Ηλικιωμένων
Το Κ.Η.Φ.Η. είναι μια ανοικτή δομή ημερήσιας φιλοξενίας ηλικιωμένων ατόμων που δεν μπορούν να αυτοεξυπηρετηθούν απόλυτα και των οποίων το οικογενειακό περιβάλλον που τα φροντίζει, εργάζεται ή αντιμετωπίζει σοβαρά κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα ή σοβαρά προβλήματα υγείας και αδυνατεί να ανταπεξέλθει στη φροντίδα των ηλικιωμένων ατόμων που έχει αναλάβει.
Απευθύνεται σε άτομα τρίτης ηλικίας και άτομα με αναπηρίες (AMEA), που πάσχουν από προβλήματα υγείας (κινητικές δυσκολίες, καρδιακές παθήσεις, σακχαρώδη διαβήτη, άνοια, κ.τ.λ) που χρήζουν μόνιμης ή πρόσκαιρης βοήθειας.
Τι υπηρεσίες παρέχονται στα ΚΗΦΗ;
• Νοσηλευτική φροντίδα
• Φροντίδα για την ικανοποίηση πρακτικών αναγκών διαβίωσης
• Ατομική υγιεινή
• Προγράμματα δημιουργικής απασχόλησης
• Προγράμματα ανάπτυξης λειτουργικών και κοινωνικών δεξιοτήτων
Δράσεις, στην κατεύθυνση της εξασφάλισης ποιοτικής και αξιοπρεπούς διαβίωσης της πιο ευαίσθητης κοινωνικής ομάδας, αυτής των ατόμων μεγαλύτερης ηλικίας (65+).
Η Ελληνική Γεροντολογική και Γηριατρική Εταιρεία
Η Ελληνική Γεροντολογική και Γηριατρική Εταιρεία (Ε.Γ.Γ.Ε.) είναι μια επιστημονική, μη κερδοσκοπική εταιρεία, η οποία δημιουργήθηκε το 1977 και έχει προσφέρει πολλά στον τομέα της γηριατρικής και γεροντολογίας.